Moeten ruim 2 miljoen ex-coronapatiënten achteraan in de rij voor een vaccin?

Bloedbank Sanquin heeft onder duizenden bloeddonoren bij één op de acht mensen antistoffen na een corona-infectie aangetroffen. Dat betekent dat bijna 2,3 miljoen mensen een natuurlijke immuniteit tegen het coronavirus hebben ontwikkeld.

Kun je die mensen vanwege hun immuniteit nu achteraan in de rij zetten voor een vaccin? Dat is ingewikkeld, zeggen deskundigen.

De antistoffen nemen af na verloop van tijd, maar dat is niet per se een probleem, zegt arts-microbioloog bij Sanquin Hans Zaaijer. “Als je antistoffen verdwijnen heb je ook nog je immuungeheugen. Dat betekent dat er cellen klaar staan om opnieuw antistoffen te maken bij een nieuwe infectie.

Is het dan niet beter om, in tijden van vaccinschaarste, die groep mensen nog even geen vaccin te geven? Nee, zeggen het Outbreak Management Team (OMT) en de Gezondheidsraad in een gezamenlijk advies. “Voor mensen die de infectie doorgemaakt hebben is niet duidelijk hoelang de immuniteit aanhoudt.” Onderzoek tot nu toe wijst op minimaal zes maanden, maar er zijn ook al mensen voor de tweede keer besmet.

In de wachtkamer

Door die onzekerheid is het lastig om de hele groep ex-covidpatiënten in de wachtkamer te zetten, vindt Cécile van Els, hoogleraar vaccinologie bij de Universiteit Utrecht en werkzaam bij het RIVM. “Je hebt veel variaties van besmetting. Mensen met ernstige klachten hebben een krachtigere immuunrespons dan mensen met milde klachten.” Daarom kun je volgens haar niet die hele groep over een kam scheren. “Daar zou ik geen beleid op durven te voeren.”

In het Radboud UMC deden ze het al: medewerkers die in de afgelopen drie maanden corona hebben gehad werd gevraagd om de eerste vaccinatieronde over te slaan, zodat er meer vaccins over waren van anderen.

“In een individueel ziekenhuis, op kleine schaal, kan ik me voorstellen dat je er wat mee wint, maar landelijk is het heel ingewikkeld om per persoon te bepalen wie genoeg antistoffen heeft.” Toch sluit Van Els het niet uit. “In een noodscenario zou het kunnen.”

Een tussenweg

Menno de Jong, viroloog en OMT-lid, vindt dat we het wat we sneller serieus in overweging moeten nemen. Er is ook een tussenweg volgens hem. Hij wil een onderzoek starten waarbij een paar honderd voormalig coronapatiënten één in plaats van twee doses krijgen. “Dan zitten we aan de veilige kant.”

Het uitgangspunt daarbij is dat het immuunsysteem van die mensen al een keer aangezwengeld is door infectie en een boost krijgt van één vaccin. Dat kan voldoende zijn voor bescherming tegen een nieuwe infectie.

“We weten dat je immuungeheugen als een razende antilichamen gaat aanmaken bij de tweede keer dat je in contact komt met het virus. Ik wil onderzoeken of dat ook geldt voor covid-19.” Als dat zo blijkt te zijn, zou men ongeveer twee miljoen vaccindoses kunnen besparen.

Voor dit onderzoek heeft De Jong zo’n 400 vaccindoses nodig, en die zijn lastig te krijgen in tijden van schaarste. “We willen de kwetsbare bevolking vaccineren en misschien moet je dan creatiever zijn en een risico nemen.” Want, benadrukt hij, dit is een heel klein risico, omdat we al veel weten over immuniteit.

Vaccinatiestrategie

Ook Van Els vindt dat er meer onderzoek moet komen, maar dat duurt te lang denkt de hoogleraar. “Als we het straks weten, dan is er geen schaarste meer. We weten in elk geval dat een vaccinatie, ook al heb je al enige immuniteit, geen kwaad kan, dus ik pleit ervoor om iedereen te vaccineren.”

De Jong twijfelt of die schaarste straks écht voorbij is. Het is nog maar de vraag of we dan genoeg vaccins hebben. Er zijn best wel veel vaccins ingekocht waarvan we niet weten of en wanneer ze komen. Als het niet nodig is, prima. En als het wel nodig is, dan kunnen we tenminste wat.”

Demissionair minister Hugo de Jonge is voorlopig niet van plan om de vaccinatiestrategie op eerder doorgemaakte infecties aan te passen. Hij verwijst naar het advies van het OMT en de Gezondheidsraad.

Bron: NOS*